Józef Kozakowski (1922-2004) - skrzypek z Rakutowa, długoletni członek Kapeli "Spod Kowala" (lata 1972-2004). Przyrodni brat Władysława (ur. 1913) i Stanisława (ur. 1912) Czyżewskich, muzykujących przed drugą wojną światową na potańcówkach i weselach w okolicach Kowala.

Józef Kozakowski urodził się w 1922 roku w Rakutowie. W latach 30. pobierał pierwsze lekcje gry na skrzypcach w szkole powszechnej w Rakutowie u Marcina Tracikowskiego. Przed wybuchem wojny grał z przyrodnimi braćmi Władysławem i Stanisławem Czyżewskim w rodzinnej kapeli.

W 1970 roku gra Józefa Kozakowskiego zarejestrowana została w ramach Ogólnopolskiej Akcji Zbierania Folkloru przez muzykologa Aleksandra Pawlaka z Instytutu Sztuki PAN w Poznaniu. Skrzypek wykonał wówczas trzy kujawiaki (nr 474, 492, 495) i Mazurka (Oberka) nr 537 (Kujawiak nr 495 podobny jest do kujawiaka zapisanego od Szczepana Wiśniewskiego ze Sławska Dolnego w 1953 roku).

W 1972 roku Józef Kozakowski dołączył do istniejącej od 1968 roku "Kapeli Spod Kowala". W 1975 roku, wraz z kapelą, brał udział w 9. Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą (nagranie wykonanej wtedy przez zespół Polki z Rakutowa odnaleźć można pod adresem:http://archiwum.nina.gov.pl/film/polka-z-rakutowa). W 1993, 1995 i 1997 roku wraz z "Kapelą Spod Kowala" brał udział w Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków w Kazimierzu Dolnym.

Kozakowski, zgodnie z informacjami uzyskanymi przez badacza Marka Lewandowskiego od Leona Stankiewicza (długoletniego kierownika "Kapeli Spod Kowala"), miał "wnieść" do repertuaru zespołu dwa utwory: Chodzony Owczarek i Marsz Zagraj kapela. Jest też (według informacji pochodzącej od niego samego) autorem Mazura Od Rakutowa.

Jego gra na skrzypcach była wielokrotnie rejestrowana w ramach nagrań "Kapeli Spod Kowala". Było to: 14 lipca 1993 roku w studio Wojewódzkiego Domu Kultury we Włocławku, w 1997 roku w ramach reportażu z serii Na swojską nutę Telewizji Bydgoszcz (Kozakowski zaprezentował wtedy indywidualny "minirecital") oraz 6 listopada 1999 roku w Wojewódzkim Domu Kultury we Włocławku w ramach projektu Wandy Szkulmowskiej (Kozakowski wykonał wtedy m.in. utwory solo: Kujawiak Z góry jedzima; Jakbym jechał przez Kujawy). 

Józef Kozakowski należał do najdłużej działających członków "Kapeli Spod Kowala" - związany był z zespołem nieprzerwanie przez 32 lata.

Źródła: Wanda Szkulmowska, Kapele kujawskie (część 1), w: Czasy – Muzyka – Twórcy na Pomorzu i Kujawach, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2014, ss. 451-461.

Wanda Szkulmowska, Kapele kujawskie (część 3). "Kapela Spod Kowala", w: Amatorskie muzykowanie na Pomorzu i Kujawach, Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2018, ss.191-223.

Opracowała: Monika Biesaga